Wybór gaśnicy do domu lub biura.
W niniejszym artykule nie będziemy opisywać wszystkich rodzajów gaśnic dostępnych na rynku, skupimy się wyłącznie na tych stosowanych najczęściej (gaśnice proszkowe), oraz tych, które są zalecane w domach (gaśnice pianowe i wodne).
Wybierając gaśnicę proszkową, możemy stosować ją przy grupach pożarów A-ciała stałe, B-ciecze palne, C-gazy palne (można również kupić gaśnicę proszkową wyłącznie do grup B i C). Proszki gaśnicze przede wszystkim zakłócają chemiczną reakcję spalania poprzez szybkie zmniejszanie dostępnych wolnych rodników, bez których proces spalania nie będzie kontynuowany. Dodatkowo niektóre ze składników proszków wskutek wysokiej temperatury rozkładają się z utworzeniem warstwy ograniczającej dopływ tlenu. Z uwagi na cenę zakupu i serwisu, skuteczność gaśniczą i zakres stosowania, gaśnice proszkowe są najczęściej stosowanymi w Polsce.
Głównym konkurentem gaśnicy proszkowej jest gaśnica pianowa (płynowa). Wyróżniamy kilka rodzajów, jednak przyjrzyjmy się wyłącznie gaśnicom pianowym stosowanych wobec grup pożarów A-ciała stałe, B-ciecze palne, F-tłuszcze. Można je spotkać w przestrzeniach gastronomicznych (z uwagi na możliwość stosowania przy pożarach oleju spożywczego) oraz coraz częściej w budynkach użyteczności publicznej. Działanie gaśnicze piany można określić jako izolujące (poprzez wytworzenie „poduszki piany” ograniczającej dopływ tlenu) oraz chłodzące (wskutek obniżania temperatury źródła pożaru). Gaśnice pianowe są zalecane do stosowania w przestrzeni mieszkalnej z uwagi na zagrożenia pożarowe mogące tam wystąpić.
Dodatkowo wspomnijmy o gaśnicach wodnych „mgłowych”, na których etykiecie znajdziemy zakres stosowania wobec grup pożarów A-ciała stałe, oraz F-tłuszcze. Wydobywający się z tej gaśnicy strumień wody jest bardzo drobno rozpylony. Działanie gaśnicze polega wyłącznie na chłodzeniu płomienia.
W niektórych gaśnicach wodnych stosuje się dodatkowo roztwory soli potasowych, które w kontakcie z rozgrzanym olejem ulegają zmydleniu, tworząc cienką warstwę izolującą. Gaśnice wodne charakteryzują się najniższą skutecznością gaśniczą spośród urządzeń wymienionych w artykule.
Wszystkie opisywane gaśnice, oprócz stosowania wobec wskazanych grup pożarów, mogą, co bardzo ważne, być stosowane przy pożarach urządzeń będących pod napięciem.
Zdj.: Etykiety gaśnic: proszkowej, pianowej, wodnej (źródło: https://www.ogniochron.eu/)
Jak to jest z tą elektroniką? Jak to możliwe, że gaśnice pianowe i wodne można stosować wobec urządzeń będących pod napięciem?
Pogląd, że gaśnice na bazie wody są zakazane wobec pożarów urządzeń będących pod napięciem, jest powszechny oraz…błędny. W większości występujących gaśnic pianowych i wodnych stosowana jest woda demineralizowana, która z powodu braku rozpuszczonych jonów, nie przewodzi prądu elektrycznego (jest izolatorem).
Jeżeli na etykiecie widnieje (widoczny na zdjęciu powyżej) napis:
„NADAJE SIĘ DO GASZENIA URZĄDZEŃ ELEKTRYCZNYCH DO 1000V – ZACHOWAĆ ODSTĘP MIN. 1 m”,
to taką gaśnicę można stosować wobec elektroniki, nawet jeśli jest to gaśnica wodna – oznacza to, że gaśnica pozytywnie spełniła wymagania test dielektrycznego.
Każdorazowo musimy zwracać uwagę na informacje zawarte na etykiecie gaśnicy. Na rynku możemy znaleźć również gaśnice pianowe AB (stosowanie rzadko). Urządzenia te podają klasyczny strumień piany ciężkiej przewodzącej prąd elektryczny, więc na etykiecie musi znaleźć się zapis o niestosowaniu jej wobec urządzeń elektrycznych.
Pożary oleju na patelni nie wolno gasić wodą – dlaczego więc można stosować gaśnicę wodną?
Wszystkie gaśnice przeznaczone do gaszenia pożarów tłuszczów (grupy F) podają rozproszony strumień środka gaśniczego (w przypadku gaśnic wodnych przypominający mgłę) – zapobiega to tonięciu wody w oleju (nie doprowadzamy do wyrzutu cieczy), która następnie podczas odparowywania chłodzi płomień i powierzchnię oleju.
Czy wobec pożaru oleju na patelni mogę użyć pokrywkę lub gaśnicę proszkową?
Standardową poradą w sytuacjach pożaru oleju na patelni jest użycie pokrywki. Rozwiązanie to z reguły jest skuteczne, jeżeli wcześniej założymy rękawicę kuchenną, wyłączymy ogrzewanie patelni, przykryjemy patelnię i pozostawimy ją do wystygnięcia (z odkrywaniem patelni nigdy nie można się spieszyć, ponieważ rozgrzany olej może ponownie się rozpalić). Podejście do gaszenia płonącego oleju zmienia się, gdy ilość oleju w patelni jest na tyle duża, że powstała temperatura uniemożliwia nam bezpieczne podejście z pokrywką lub mokrym (wyżymanym) ręcznikiem.
Gaśnica proszkowa nie bez powodu nie jest dedykowana do pożaru tłuszczów (grupa pożaru F). Proszek gaśniczy zgasiłby płomień, jednak rozgrzany olej spożywczy (o temperaturze samozapłonu ok. 350oC) ponownie by się zapalił (gaśnica proszkowa nie zabezpiecza przed ponownym rozpaleniem).
W związku z powyższym, to właśnie użycie gaśnicy pianowej ABF lub wodnej AF będzie najbezpieczniejszym wyborem przy pożarze tłuszczów.
WIĘCEJ NA TEMAT GASZENIA POŻARÓW OLEJÓW NA NASZYCH SZKOLENIACH PPOŻ, A TYMCZASEM ZAPRASZAMY DO KOLEJNEJ CZĘŚCI ARTYKUŁU.
Nieoczywiste wady gaśnic proszkowych.
Z uwagi na fakt, że gaśnice proszkowe są najczęściej występującymi gaśnicami w Polsce, zwróćmy uwagę na jeszcze kilka dotyczących ich istotnych kwestii, które mogą być decydujące przy wyborze gaśnicy do biura lub domu:
- Uszkodzenie urządzeń – Wyobraźmy sobie pożar jednego z elementów dużego serwera. Proszek gaśniczy, wnikając w każdą szczelinę małej przestrzeni, może w serwerowni uszkodzić więcej podzespołów niż te bezpośrednio narażone na ogień. Dzieje się tak przez osadzającą się wewnątrz urządzeń warstwę proszku, która może powodować dodatkowe uszkodzenia. Dla takich miejsc jak serwerownia czy rozdzielnia elektryczna, zalecane są inne dedykowane urządzenia gaśnicze, nie te które opisuje poniższy artykuł – nie mniej to gaśnica proszkowa stwarza największe ryzyko uszkodzeń urządzeń elektrycznych.
- Utrudnienie ewakuacji – Proszek gaśniczy ma bardzo wysoką lotność i gęstość w powietrzu, jest go po prostu bardzo dużo w miejscu uruchomienia gaśnicy. W przypadku małej przestrzeni, duża ilość proszku gaśniczego (np. wskutek zbyt intensywnego gaszenia pożaru) ogranicza widoczność (również znaków ewakuacyjnych) oraz utrudnia swobodne oddychanie. Zdecydowanie nie chcielibyśmy tego efektu w zatłoczonym korytarzu podczas ewakuacji.
- Jeden wielki bałagan – Największy i najtrudniejszy do usunięcia bałagan generuje gaśnica proszkowa. Wie to każdy, komu przez przypadek uruchomiła się gaśnica w samochodzie. Jedna ze znanych sieci marketów wymieniła w sklepach całej Polski gaśnice proszkowe na pianowe po tym, jak osoba chcąca uchronić się przed obezwładnieniem przez ochronę sklepu, wystrzeliła w kierunku ochroniarzy zawartość trzech gaśnic proszkowych (o pojemności 6kg każda). Powstały ogromne straty wynikające z konieczności zamknięcia sklepu na okres kilku dni.
Pomimo wad gaśnic proszkowych, trzeba oddać im jedno – urządzenia te wykazują wysoką skuteczność gaśniczą w zakresie stosowania, tj. wobec wskazanych na etykiecie grup pożarów. Najważniejszy cel stosowania gaśnicy, czyli ugaszenie pożaru w początkowej fazie rozwoju, zostanie najprawdopodobniej przy użyciu proszku gaśniczego osiągnięty.
Jakie są wymagania wobec gaśnic w domu?
Nie ma wymogu nabywania gaśnic do domów, więc nie dotyczą ich wymogi stawiane gaśnicom np. w budynkach użyteczności publicznej – w związku z tym można śmiało przechowywać je w szafie i nie trzeba przeglądać ich co roku (najczęściej producent takich urządzeń zaleca przegląd i wymianę środka gaśniczego co 5 lat).
Urządzenia te nie muszą również posiadać standardowej etykiety gaśnicy (w takiej sytuacji zgodnie z normą PN-EN 3-7 i nomenklaturą nie są już „gaśnicami”, tylko „urządzeniami gaśniczymi”). W kwestii oznakowania urządzeń, zawsze powinniśmy wybierać te, które w zrozumiały i widoczny sposób informują o zakresie użytkowania oraz sposobie uruchamiania. Zwróćmy uwagę, że po wpisaniu w wyszukiwarce internetowej hasła „gaśnica domowa”, możemy natknąć się na urządzenia, które zachęcają do zakupu swoją szatą graficzną na korpusach, np. wzorami regionalnymi, podobiznami zwierząt itp. Bardzo możliwe, że takie grafiki idealnie wpasowałyby się w design naszego mieszkania stojąc na blacie kuchennym, jednak zwróćmy uwagę, że nadal są to urządzenia gaśnicze proszkowe. U tych samych producentów można znaleźć jednak urządzenia, których grafika może nie będzie aż tak ciekawa, ale nadal estetyczna i urządzenia te będą idealne do stosowania wobec tłuszczy (grupa ABF lub AF).
Gdzie umieścić gaśnicę domową?
Tak naprawdę gdziekolwiek, gdzie jest do niej swobodny i szybki dostęp. Ważne, żeby domownicy znali dokładną lokalizację urządzenia, jeżeli nie jest przechowywane w widocznym miejscu. W naszej opinii, zdecydowanie złym miejscem byłoby umieszczenie gaśnicy w szafce kuchennej nad okapem – w przypadku pożaru oleju na patelni, byłaby tam bardzo wysoka temperatura.
Dodatkowa, uniwersalna porada dotycząca użycia wszystkich z wymienionych gaśnic.
Pożar jest zawsze zjawiskiem niespodziewanym i stresującym, jeśli więc nie wiemy jak używać gaśnicy, dajmy sobie kilka sekund na szybkie przestudiowanie etykiety – wszystko co istotne jest tam zawarte (zasady uruchomienia oraz dedykowane grupy pożarów). W absolutnej większości przypadków podczas uruchamiania gaśnicy wystarczy wyciągnąć znajdujące się przy dźwigni zabezpieczenie (zawleczkę lub plastikowy klips), by gaśnica była gotowa do użytku. W takich gaśnicach (ze zbiornikami pod stałym ciśnieniem), nie musimy czekać np. 5 czy 10 sekund po zdjęciu zabezpieczenia na naciśnięcie dźwigni (niektórzy mogą kojarzyć taką zasadę przy innych typach gaśnic, będących obecnie jednak coraz rzadziej stosowanych).
Zanim jednak skierujemy środek gaśniczy w źródło pożaru, sprawdźmy zasięg i energię wyrzutu, kierując dyszę poza kierunek pożaru i naciskając dźwignię. O ile w przypadku pożarów ciał stałych zależy nam na bezpośrednim i intensywnym podawaniu środka gaśniczego w źródło ognia, tak w przypadku cieczy i tłuszczów, gaśnicę należy uruchomić w bezpiecznej odległości i ewentualnie stopniowo zbliżać się do pożaru. Początkowa duża energia strumienia środka gaśniczego mogłaby spowodować wyrzucanie płonącej cieczy i dalsze rozprzestrzenianie się ognia.
Podsumowując – którą gaśnicą wybrać do domu lub biura?
Można powiedzieć, że w dzisiejszych czasach wszystko jest opinią. W opinii naszej, na podstawie informacji zawartych w poniższym artykule, zdecydowanie najlepszą gaśnicą do domu i biura jest gaśnica pianowa ABF.
Podczas naszego szkolenia ppoż organizowanego w Gdańsku, Gdyni lub Sopocie dowiesz się zdecydowanie więcej. Sprawdź zakładkę Szkolenia ppoż
Do zobaczenia na szkoleniu z ochrony przeciwpożarowej!
